Nacionalni park Tara - Botanički majdan

      

Planina Tara se nalazi u zapadnom delu Srbije. Stenovite litice, izgrađene od moćnih krečnjaka sivo-beličaste boje, uzdižu se iznad reke Drine više stotina metara. Reka Drina čini severnu granicu planine Tare, ali je istovremeno i zona spajanja, tekuća voda koja i planini Tari daje niz posebnih odlika.

Planina Tara predstavlja površ dinarskog pravca pružanja u Zapadnom delu Srbije. Površina joj je 183 km2, dužina  50 km i širina 22 km. Prosečna nadmorska visina Tare je 1200m. Najviši vrh Kozji rid dostiže 1591 m. Po tome Tara spada u red srednje visokih planina naše zemlje. Pripada grupi Podrinjskih planina često izjednačavanih sa grupom Starovlaških planina. Ima složenu geološku prošlost i raznovrsnu petrografsku strukturu.

Nizom svojih osobenosti planina Tara je davno privukla istraživače različitih struka. Među prvima su prostranstva Tare želeli da upoznaju geografi, da je kartiraju, prouče i na pravi način predstave javnosti.

 

Naš veliki botaničar i prirodnjak, Josif Pančić je tokom svojih brojnih istraživačkih pohoda sredinom 19 veka  po širem regionu  Zapadne Srbije, kao i na samoj planini Tari, sakupio  svoj  obiman herbarski materijal. U herbaru je bilo izuzetno raznovrstnog i do tada malo poznatog biljnog sveta. Naučnom obradom ovog materijala Pančić je podtvrdio predpostavku da je reč o pravom botaničkom majdanu – zlatnom rudniku.

I pored vekovnog intezivnog prisustva čoveka, Tara je sačuvala svoje izuzetne prirodne vrednosti, zbog kojih je proglašena Nacionalnim parkom.

Organizovano bavljenje šumarstvom na ovom području ima dugu, vekovnu tradiciju. Daleke 1820 godine knez Miloš doneo je naredbu o čuvanju i zaštiti  šuma, a 1833 god. postavljeni su prvi nahijski šumari. Prvi lugari na Tari postavljeni su 1872 godine.

Prva incijativa da se planina Tara proglasi za Nacionalni park datira iz 1950 god. kada je Skupština SR Srbije odbacila predlog kao nedovoljno obrađen. Intezivna istraživanja od 1960 god., a naručito od vodećih stručnjaka šumarstva Srbije, dr. Dušan Čolić, dr. Stevana Kolarovića i dr. Dragomira Milojkovića, doprineli su da Skupština SR Srbija 13.7.1981. godine osnuje Nacionalni park Tara.

 nacionalni park planina tara omorika

Veliko prisustvo reliktnih vrsta, koje potiču iz davnih geoloških perioda, pre svega iz tercijara, a koje su se do današnjih dana očuvale na širokom prostoru Tare, na najbolji način svedoče o refugijalnosti ( REFUGUJUM, pribežižte, prostor u kome su se biljke i životinje sklonile i održale za vreme nepovoljnih perioda zemljane istorije ) čitavog masiva. Zaštićena pred razornim naletima ledenih doba sa severa Evrope, na Tari se, kao u prostranom pribežižtu, mogla održati drevna flora i vegetacija iz toplog i vlažnog tercijarnog perioda. Pored brojnih klisura i kanjona ( Raca, Derventa, Brusnica, Beli Rzav ), koji predstavljaju klasičan primer refugijalnih staništa, i čitava planinska površ Tare je odigrala važnu ulogu pribežižta za mnoge biljne vrste i zajednice iz doba tercijera koje ne podnose velika klimatska kolebanja.

 

Stabilnost i pogodnost klimatskih prilika Tare u dužem vremenskom kontinuitetu potvrđuje i današnja klimatska slika. Područje Tare je pod uticajem umereno-kontinentalne, planinske klime sa većim stepenom vlažnosti u odnosu na centralne i istočne delove Srbije. Jednom rečju, leta su na Tari sveža, a zime relativno blage, što je od posebne važnosti za razumevanje fenomena planinske refugijalnosti čitavog područja, a samim tim i bogatstva i raznovrsnosti šumske vegetacije. U skladu sa raznovršnošću staništa, refugijalnim karakterom čitavog masiva Tare i specifičnom istorijom živog sveta, na ovom prostoru prisutna je raznovrsna flora i fauna pri čemu se izdvajaju endemične, reliktne i endemoreliktne vrste.

nacionalni park tara planina
Copyright 2008 - 2014. All Rights Reserved. Zaovine na Tari